Joodsche School Doetinchem

In maart 1945 werd Doetinchem drie keer door bommen geraakt en niet zo’n beetje. Het waren geallieerde bommen bedoelt voor verschillende Duitse doelen. Ze kwamen echter in het centrum van Doetinchem terecht en verwoestten naast vele particulier woningen en gebouwen ook het gemeentehuis.
Het archief is dus weg !!

Lastig als je, zoals ik, probeert een artikel te maken over de joodse school die er in Doetinchem is geweest vanaf najaar 1941. Zulks in opdracht van de Secretaris-generaal van het Opvoedingsdepartement in den Haag. De bezetter had immers in augustus 1941 bepaald dat schoolkinderen van Joodschen Bloede niet langer met niet-joodse leerlingen samen school mochten gaan. De consequentie van dit besluit was dat in tal van Nederlandse gemeenten een afzonderlijke school voor deze kinderen moest worden gesticht. Zo ook in Winterswijk en Doetinchem in de Gelderse Graafschap.

Er kwam een Regionale Lagere Joodse School – vanaf oktober 1941, met 33 leerlingen uit Doetinchem (14); Bergh (3); Dinxperlo (12);Esch (3) en Laag Keppel (1). Nauwelijks voldoende dus voor de stichtingsnorm

stichtingsnorm

stichtingsnorm Het probleem bij die nieuwe joodse scholen was het minimale aantal leerlingen dat volgens de onderwijswet voor de oprichting noodzakelijk was. Secretaris-generaal van Dam, van het Opvoedingsdepartement noemde in zijn schrijven begin september, 50 leerlingen als ondergrens. Dat aantal werd in veel kleine plaatsen niet gehaald, waarop hij na overleg met de bezetter de gemeentebesturen eind november 1941 liet weten dat er ‘tenminste ongeveer 40 leerlingen’ aanwezig dienen te zijn. Maar zelfs dat aantal was in tal van plaatsen niet realistisch, waarop van Dam oogluikend accepteerde dat een aanvulling met ULO-klassen bij de lagere school, de oplossing kon zijn.

die de Secretaris-generaal van het Opvoedingsdepartement

Departement van Opvoeding

Sinds de Nederlandse ministers naar Londen waren uitgeweken, werden de ministeries departementen genoemd, elk geleid door een Secretaris-generaal. Het departement voor Onderwijs, Kunsten en Wetenschap kreeg al snel de naam Departement van Opvoeding en Kultuurbescherming, met de Duitsgezinde professor Jan van Dam als Secretaris-generaal.

in den Haag, die de regie over alle nieuwe joodse scholen had, al had verlaagd van 50 leerlingen naar ‘ongeveer tenminste 40’.

Eén leerkracht was voldoende, dat werd Hedwich Groonheim [1895-1943], die niet lang daarvoor door burgemeester

Burgemeester

Elke gemeente in Nederland wordt bestuurd door een Gemeenteraad en een college van Burgemeester en Wethouders. De bezetter schafte dit democratisch geheel in maart 1941 af en verleende de burgemeester vanaf dat moment het alleenrecht zijn gemeente te besturen; hij liet zich bijstaan voor wethouders, die niets meer waren dan uitvoerende ambtenaren, zonder invloed op het beleid van de bezetter en de burgemeester. Vanaf maart 1941 werden (bijna) alle burgemeesters ontslagen en vervangen door figuren die loyaal waren aan de 'Nieuwe Orde'. Meteen op 7 mei 1945 werden deze allemaal meteen weer ontslagen en de meesten direct daarna gevangen gezet, vervolgens berecht en veroordeeld en hun burgerrechten ontnomen. Niet allemaal waren ze echt 'fout' geweest, sommigen probeerden er 'het beste van te maken'. Hun kinderen gingen hun leven lang er zwaar onder gebukt : een foute vader !  

Willem Duval Slothouwer was ontslagen, wegens haar joodsheid. Evenzo was één klaslokaal genoeg en daarvoor werd een beroep gedaan op het bestuur van de Synagoge

Synagoge

Joods gebedshuis, ook wel Sjoel genoemd.

, voor het gebruik van het schoollokaal van de nieuwe sjoel aan de Tenkinkstraat.

Meer weet ik -nog- niet, maar misschien jij wel ?
Maak dan alsjeblieft contact met mij :
aart@verdwenen-joodse-scholen.nl

Via de onderstaande links kan je meer en verder lezen over de geschiedenis van de Verdwenen Joodse Scholen, als een van de aspecten van het leed dat de joodse Nederlanders werd aangedaan.

En dan nog dit (schrijft aart janszen)

Het is mijn bedoeling dat in 2025 op alle plekken waar in 1941-1943 een joodse school gevestigd was (lager onderwijs; ulo; lyceum) een klein herinneringsbordje komt met een QR-code die leidt naar de website-pagina die over die plaats en school (scholen) gaat.
Het is niet makkelijk voor mij, om vanuit Amsterdam waar ik woon, dat voor elkaar te krijgen.

Daarom vraag ik medewerking van iedereen die zich betrokken voelt bij een stad in de Mediene en/of de geschiedenis van een van de Verdwenen Joodse Scholen.
Voel je je aangesproken ? Neem dan alsjeblieft contact met mij op via aart@verdwenen-joodse-scholen.nl

Dat geldt ook als je specifiek iets willen weten of als je informatie hebt over een van de joodse scholen in Nederland – in de periode 1941-1943.